22. КООПЕРАТИВТЕРГЕ АРНАЛҒАН БИЗНЕС-ЖОСПАРДЫ ҚАЛАЙ ҚҰРУҒА БОЛАДЫ
Бұл сабақта кооперативке арналған бизнес-жоспарды қалай құру керектігін үйренесіз.
Кооперативтің бизнес-жоспары ЖШС және басқа коммерциялық құрылымның бизнес-жоспарынан ерекшеленеді. Өйткені кез келген кооперативте біз кооперативті құру және іске қосуға кеткен шығынды көрсетеміз.
Екінші бағанға әдетте, кооператив алатын кірістер кіреді, сонда осы кірістің қайнар көздерін бап-баппен көріп отырамыз.
ЖШС-де немесе басқа коммерциялық құрылымда жоқ үшінші тармақ – бұл кооператив мүшелеріне берілетін артықшылықтар.
Шығындар баппен көрсетіледі. Мысалы, еңбекақы төлеу қоры, үй-жайларды жалға алу, қажетті жабдықтарды сатып алу. Әр бап егжей-тегжейлі көрсетілуі керек. Бизнес-жоспарыңызда шығындар бөлігін неғұрлым егжей-тегжейлі көрсетсеңіз, жарнашылардың ақшасын басқару оңайырақ болады. Ал жарнашылар ақшаларының қалай жұмсалатынын егжей-тегжейлі орналастыруды талап етуі керек.
Кіріс дегеніміз – бұл кооператив мүшелеріне емес, тауарлар мен қызметтерді ұсынудан кооперативке түсетін бөлік. Мұнда жалпы кооператив мүшелері үшін өтелімділік және қосымша табыс алу жүйесі қамтылады. Бірақ бұл екі бап кез келген ЖШС-да бар.
Кооператив пен ЖШС арасындағы айырмашылық – бұл кооператив мүшелері алатын артықшылықтар.
Егер біз кооператив дүкенін алсақ, ондағы артықшылықтар – осы дүкеннен сатып алатын тауарларды сатып алуға берілетін жеңілдіктер сомасы.
Егер кооперативтердің басқа түрлерін қарастыратын болсақ, мысалы, демалыс орталығын немесе санаторий, демалыс аймағын ашу, онда жарнашылар алатын жеңілдік артықшылықтар болып табылады.
Кірістердің де бап бойынша көрсетілгені өте маңызды. Егер дүкен туралы айтатын болсақ, онда орташа нарықтық бағамен сатуды негізге аламыз, ал егер демалыс аймағы туралы айтатын болсақ, демалыс аймағына кооператив мүшелерінің келмейтіндігі, демалмайтындығы кіріс ретінде көрсетіледі.
Артықшылықтар – осы кооперативтегі жарнашылар алатын ерекшеліктер.
Кооперативтің бизнес-жоспары ЖШС және басқа коммерциялық құрылымның бизнес-жоспарынан ерекшеленеді. Өйткені кез келген кооперативте біз кооперативті құру және іске қосуға кеткен шығынды көрсетеміз.
Екінші бағанға әдетте, кооператив алатын кірістер кіреді, сонда осы кірістің қайнар көздерін бап-баппен көріп отырамыз.
ЖШС-де немесе басқа коммерциялық құрылымда жоқ үшінші тармақ – бұл кооператив мүшелеріне берілетін артықшылықтар.
Шығындар баппен көрсетіледі. Мысалы, еңбекақы төлеу қоры, үй-жайларды жалға алу, қажетті жабдықтарды сатып алу. Әр бап егжей-тегжейлі көрсетілуі керек. Бизнес-жоспарыңызда шығындар бөлігін неғұрлым егжей-тегжейлі көрсетсеңіз, жарнашылардың ақшасын басқару оңайырақ болады. Ал жарнашылар ақшаларының қалай жұмсалатынын егжей-тегжейлі орналастыруды талап етуі керек.
Кіріс дегеніміз – бұл кооператив мүшелеріне емес, тауарлар мен қызметтерді ұсынудан кооперативке түсетін бөлік. Мұнда жалпы кооператив мүшелері үшін өтелімділік және қосымша табыс алу жүйесі қамтылады. Бірақ бұл екі бап кез келген ЖШС-да бар.
Кооператив пен ЖШС арасындағы айырмашылық – бұл кооператив мүшелері алатын артықшылықтар.
Егер біз кооператив дүкенін алсақ, ондағы артықшылықтар – осы дүкеннен сатып алатын тауарларды сатып алуға берілетін жеңілдіктер сомасы.
Егер кооперативтердің басқа түрлерін қарастыратын болсақ, мысалы, демалыс орталығын немесе санаторий, демалыс аймағын ашу, онда жарнашылар алатын жеңілдік артықшылықтар болып табылады.
Кірістердің де бап бойынша көрсетілгені өте маңызды. Егер дүкен туралы айтатын болсақ, онда орташа нарықтық бағамен сатуды негізге аламыз, ал егер демалыс аймағы туралы айтатын болсақ, демалыс аймағына кооператив мүшелерінің келмейтіндігі, демалмайтындығы кіріс ретінде көрсетіледі.
Артықшылықтар – осы кооперативтегі жарнашылар алатын ерекшеліктер.
© 2025 "Қазақстан Республикасы Кооперативтерінің және экономикалық қауымдастықтарының басқа да нысандарының ұлттық қауымдастығы"
Tilda Publishing